15 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Ανέμου

Κάθε χρόνο στις 15 Ιουνίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ανέμου για την ευαισθητοποίηση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με τις ωφέλειες που προκύπτουν για το περιβάλλον από τη χρήση της Αιολικής ενέργειας. Η πρωτοβουλία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA) και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αιολικής Ενεργείας (GWEC).

" Η Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου είναι ένα παγκόσμιο γεγονός που συμβαίνει κάθε χρόνο στις 15 Ιουνίου: μια ημέρα για να ανακαλύψουμε την αιολική ενέργεια, τη δύναμη και τις δυνατότητες που παρέχει για την αναμόρφωση των ενεργειακών συστημάτων μας, για να απαλλάξει από ορυκτά καύσιμα τις οικονομίες μας, για να χτίσει νέες βιομηχανίες και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.

Η αιολική ενέργεια ήταν η μεγαλύτερη νέα πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2015. Με ηγέτη τον άνεμο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλάζουν τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας φέρνοντας μαζί μια σειρά από άλλα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη σε όλο τον πλανήτη."

Από το δελτίο τύπου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Αιολικής Ενέργειας (GWEC)




  Ο 'Ανεμος   [φυσικό φαινόμενο]                                             

Η Γη περιβάλλεται από ένα στρώμα μορίων αέρα, την ατμόσφαιρα. Η ατμόσφαιρα αποτελείται κυρίως από άζωτο και οξυγόνο. Ο άνεμος είναι οι κινήσεις πολλών από αυτά τα μόρια.

Οι άνεμοι προκαλούνται από τις διαφορές στην πίεση του αέρα μεταξύ διαφόρων περιοχών. Η πίεση του αέρα ποικίλλει, λόγω των διακυμάνσεων της θερμοκρασίας. Ο θερμότερος αέρας διαστέλλεται και καθώς τα μόρια του εξαπλώνονται πολύ μακριά, τείνει να ζυγίζει λιγότερο και η πίεση του να είναι μικρότερη.

Τα μόρια του ψυχρού αέρα, πιέζονται μεταξύ τους και κάνουν τον αέρα να ζυγίζει περισσότερο και συνεπώς, να ασκεί μεγαλύτερη πίεση.

Η ύπαρξη ενός ανέμου χαρακτηρίζεται από την κατεύθυνση την οποία προέρχεται και φυσικά από την έντασή του.

Για τον χαρακτηρισμό της κατεύθυνσης χρησιμοποιείτε το ανεμολόγιο. Οι όροι και χαρακτηρισμοί ποικίλουν. Μπορεί ένας άνεμος να ‘βαπτίζεται’ με διάφορα ονόματα. Ονομασίες επίσημες ή πιο ναυτικές καθημερινές. Ότι γλώσσα όμως και να χρησιμοποιούμε είναι απαραίτητη η γνώση του. 

Η ένταση του ανέμου μετριέται σε χιλιόμετρα αλλά για τους θαλασσινούς πιο χαρακτηριστική αναφορά είναι αυτή της κλίμακας Μποφόρ (Beaufort).

Η κλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα. Το πλήρες επίσημο όνομά της είναι Beaufort Wind Force Scale, Kλίμακα (Έντασης Ανέμου) Μποφόρ.Η κλίμακα επινοήθηκε το 1806 από τον Ιρλανδό Ναύαρχο και υδρογράφο Φράνσις Μποφόρ (Francis Beaufort), προκειμένου να τυποποιηθεί η περιγραφή των καιρικών συνθηκών και να διευκολυνθεί η συνεννόηση των ναυτιλλομένων. Ο Μποφόρ ήταν επικεφαλής της υδρογραφικής υπηρεσίας του Αγγλικού Ναυτικού.  
  
Ακολουθεί ένας πίνακας συνδυασμός των παραπάνω στοιχείων αλλά και της εικόνας που παρουσιάζει η θάλασσα.

Βαθμίδες κλίμακας	Χαρακτηρισμός Ανέμου	Ταχύτητα σε κόμβους	Μέση ταχύτητα σε κόμβους	Ταχύτητα σε m/sec	Ταχύτητα σε Km/h	Εμφάνιση της θάλασσας στο ανοικτό πέλαγος	Πιθανό ύψος κύματος στο ανοικτό πέλαγος σε m (Μέγιστο)
0	Άπνοια	00	00	0 - 0,2	01	Θάλασσα σαν καθρέπτης.
1	Σχεδόν άπνοια	01 - 03	02	0,3 - 1,5	01 - 05	Σχηματίζονται ρυτίδες που έχουν τη μορφή λεπιών χωρίς κορυφές με αφρό.	0,1 (0,1)
2	Πολύ ασθενής	04 - 06	05	1,6 - 3,3	06 - 11	Μικρά κυματίδια χαμηλά αλλά αρκετά σχηματισμένα. Οι κορυφές τους είναι λείες και δεν σπάζουν.	0,2 (0,3)
3	Ασθενής	07 - 10	09	3,4 - 5,4	12 - 19	Μεγάλα κυματίδια. Οι κορυφές τους αρχίζουν να σπάζουν. Πιθανός λευκός αφρός αραιά.	0,6 (1)
4	Σχεδόν μέτριος	11 - 16	13	5,5 - 7,9	20 - 28	Μικρά κύματα που γίνονται μακρύτερα. Μάλλον συχνοί αφροί με όψη λευκών προβάτων.	1 (1,5)
5	Μέτριος	17 - 21	19	8,0 - 10,7	29 - 38	Μέτρια κύματα με σαφή επιμήκη μορφή. Όψη πολυαρίθμων λευκών προβάτων. Ενδεχομένως δημιουργία πίτυλου (spray).	2 (2,5)
6	Ισχυρός	22 - 27	24	10,8 - 13,8	39 - 49	Αρχίζουν να σχηματίζονται μεγάλα κύματα. Οι κορυφές με λευκό αφρό εξαπλώνονται παντού. Πιθανοί πίτυλοι (spray).	3 (4)
7	Σχεδόν θυελλώδης	28 - 33	30	13,9 - 17,1	50 - 61	Η θάλασσα φουσκώνει και λευκός αφρός από κύματα που σπάζουν αρχίζει να παρασύρεται και να σχηματίζονται ραβδώσεις κατά τη διεύθυνση του ανέμου.	4 (5,5)
8	Θυελλώδης	34 - 40	37	17,2 - 20,7	62 - 74	Μετρίως υψηλά κύματα περισσότερο επιμήκη. Τα άκρα των κορυφών των κυμάτων θραύονται και γίνονται πίτυλος. Ο αφρός παρασύρεται και σχηματίζει καλά σχηματισμένες ραβδώσεις κατά τη διεύθυνση του ανέμου.	5,5 (7,5)
9	Πολύ θυελλώδης	41 - 47	44	20,8 - 24,4	75 - 88	Υψηλά κύματα. Πυκνές ραβδώσεις αφρού κατά τη διεύθυνση του ανέμου. Οι κορυφές των κυμάτων αρχίζουν να γέρνουν, να πέφτουν και να κυλίονται. Ο πίτυλος μπορεί να επηρεάζει την ορατότητα.	7 (10)
10	Θύελλα	48 - 55	52	24,5 - 28,4	89 - 102	Πολύ υψηλά κύματα με μακριές λοφώδεις ράχες. Ο αφρός που είναι περισσότερος παρασύρεται σε πυκνές λευκές ραβδώσεις κατά τη διεύθυνση του ανέμου. Η επιφάνεια της θάλασσας στο σύνολό της γίνεται λευκή. Το σπάσιμο και κύλισμα των κορυφών των κυμάτων γίνεται έντονο και βίαιο. Η ορατότητα επηρεάζεται.	9 (12,5)
11	Ισχυρή θύελλα	56 - 63	60	28,5 - 32,6	103 - 117	Εξαιρετικά υψηλά κύματα. Η θέα πλοίων μικρής και μεσαίας χωρητικότητας ίσως για λίγη ώρα να χάνεται πίσω από τα κύματα. Η θάλασσα καλύπτεται τελείως από λευκούς αφρούς που επιμηκύνονται κατά τη διεύθυνση του ανέμου. Παντού τα άκρα των κορυφών των κυμάτων βρίσκονται σε αφρώδη κατάσταση. Η ορατότητα επηρεάζεται.	11,5 (16)
12	Τυφώνας	64 και περισσότερο		32,7 και περισσότερο	118 και περισσότερο	Ο αέρας είναι γεμάτος με αφρό και πίτυλο. Η θάλασσα είναι εντελώς λευκή. Η ορατότητα επηρεάζεται σημαντικά.	14 (-)

πηγή: www.hnms.gr/Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

Ο Άνεμος [ Ελληνική μυθολογία ]

Στη Θεογονία του Ησιόδου καταγράφεται η γένεση των θεών και η δημιουργία από αυτούς του κόσμου, οι φυσικές δυνάμεις, όπως οι άνεμοι, δεν είναι παρά προσωποποιημένες θεότητες, γόνοι θεών, που γεννούν κι αυτοί με τη σειρά τους άλλα δαιμονικά όντα. Στους τρεις ανέμους του Ησιόδου, τον Ζέφυρο, τον Βορέα και τον Νότο, προσθέτει ο Όμηρος και τον Εύρο, που είναι ανατολικός, ή νοτιοανατολικός. Ο Ζέφυρος, ο Βορέας, ο Νότος εξουσίαζαν με τη δυναμική παρουσία τους και δρούσαν ευεργετικά αλλά και συχνά κακόβουλα απέναντι στους ανθρώπους.
Υπήρχαν όμως και άλλοι συναφείς δαίμονες, όπως οι Βορεάδες, οι Άρπυιες, ο Τυφώνας.  

Με ιεροτελεστίες και μαγικές πρακτικές προσπαθούσαν να εξευμενίσουν του ανέμους οι αρχαίοι και όριζαν ειδικούς λειτουργούς για το σκοπό αυτό. Στην Αττική ήταν οι "Ευδάνεμοι", στην Κόρινθο, οι "Ανεμοκοίται". Έχουν φωνή οι άνεμοι και γρηγοράδα γι' αυτό και τους φαντάζονταν φτερωτούς και έτσι τους εικόνιζαν. Τους φαντάζονταν όμως και σαν άλογα φτερωτά που γεννούσαν κιόλας άλλα μυθικά άλογα.  Τους ανέμους τους εξαπολύουν ή τους καταπραΰνουν ο Ποσειδώνας, ο Δίας, η Αθηνά. Ο Δίας είχε ορίσει "ταμία" των ανέμων τον Αίολο, που έπαυε ή σήκωνε κατά βούληση τους ανέμους, για αυτό και ο Αίολος, όταν κατευόδωσε απ το νησί του τον Οδυσσέα, του ΄δωσε ένα ασκί όπου μέσα του είχε φυλακίσει όλων των λογιών τους ανέμους και όρισε μόνο ο Ζέφυρος να παραπέμψει, ούριος, τα καράβια.
Άλλοτε ωστόσο, ο ίδιος αυτός άνεμος, ο Ζέφυρος, ήταν δυσμενής απέναντι στον Οδυσσέα. Μαζί με τον Νότο, τον Εύρο και τον Βορέα διέλυσαν, με προσταγή του Ποσειδώνα, τη σχεδία του, κι ότι απόμεινε από το πλεούμενο, με τον Οδυσσέα γαντζωμένο πάνω του, το κυλούσαν εδώ και εκεί τα θεόρατα κύματα.

Αλλά και η Άρτεμη ήταν που κρατούσε τα καράβια των Ελλήνων στην Αυλίδα και δεν έστελνε άνεμο ευνοϊκό, ώστε να αποπλεύσουν για την Τροία και  ήταν η Ιφιγένεια το εξιλαστήριο θύμα που έσβησε το θυμό της.

Στοιχεία της φύσης οι άνεμοι, που τα συνέλαβαν ως πανίσχυρους δαίμονες οι πρώτοι άνθρωποι και τους έδωσαν σχήμα, μετουσιώνοντας τα αόρατο και το ασύλληπτο σε ορατό και συγκεκριμένο για να πληρώσουν την αδήριτη ανάγκη κατανόησης του κόσμου τους. Προοδευτικά ωστόσο, ο νους εκτόπισε την ασυγκράτητη φαντασία και παρακάμπτοντας τους μύθους κατέλαβε αυτός την πρωτεύουσα θέση στη διαδικασία της, έλλογης πλέον, ερμηνείας του σύμπαντος.

 

ΖΕΦΥΡΟΣ

Ο Ζέφυρος είναι δυτικός άνεμος. Σύζυγος της Ίριδας, απέκτησε από αυτήν τον Έρωτα. Ωστόσο και από την Άρπυια Ποδάργη απέκτησε παιδιά, δυο θαυμαστά άλογα, τον Ξάνθο και το Βαλία, που έτρεχαν σαν τον άνεμο. Τα άλογα αυτά κληρονόμησε ο Αχιλλέας από τον πατέρα του Πηλέα.

Για το Ζέφυρο ιστορούσαν ακόμα πως αγάπησε τον Υάκινθο, το γιο του Αμύκλα, του βασιλιά της Λακωνίας και δισέγγονο του Δία και της Ταϋγέτης, της θυγατέρας του Άτλαντα. Όμως τον Υάκινθο αγαπούσε και ο Απόλλωνας. Κυριευμένος καθώς ήταν ο Ζέφυρος από το πάθος του, όταν κάποτε είδε τον αγαπημένο του να αθλείται στην παλαίστρα με τη συντροφιά του θεού, έχασε το νου του, φύσηξε δυνατά και ο δίσκος που έριξε ο Απόλλωνας, ξεφεύγοντας απ' το στόχο του, έπεσε με ορμή στο κεφάλι του αγαπημένου του. Έτσι χάθηκε το παλικάρι.

Η λατρεία του Ζέφυρου στην Αθήνα επιβεβαιώνετε από βωμό που του είχαν στήσει όχι μακριά από τα τείχη της πόλης, στην Ιερά Οδό. 

ΒΟΡΕΑΣ

Για τον Βορέα, τον βόρειο άνεμο που κατέβαινε από τη Θράκη κι έφερνε το χαλάζι και το χιόνι έλεγαν πως όταν είδε τις φοράδες του Εριχθόνιου, του γιου του Δάρδανου, στην Τροία τις πόθησε και αφού πήρε τη μορφή του ίππου, πλάγιασε μαζί τους. Από την ένωση αυτή γεννήθηκαν δώδεκα πουλάρια που έτρεχαν σαν τον άνεμο, θαρρείς, πετούσαν πάνω από γη και πέλαγο χωρίς να τα αγγίζουν.

Κάποτε πάλι, όταν ο Βορέας βρέθηκε στην Αττική, συναντήσει την Ωρείθυια, τη θυγατέρα του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα, να παίζει με τις φίλες της. Αμέσως τότε την ερωτεύτηκε όρμησε στη συντροφιά των κοριτσιών, άρπαξε την Ωρείθυια και πετώντας, τη μετέφερε στη μακρινή πατρίδα του. Από το γάμο τους γεννήθηκαν δύο γιοι, ο Ζήτης και ο Κάλαϊς και δύο θυγατέρες, η Κλεοπάτρα και η Χιόνη.

ΒΟΡΕΑΔΕΣ

Οι Βορεάδες, οι φτερωτοί γιοι του Βορέα, Ζήτης και Κάλαϊς, κατέρχονταν ορμητικοί απ' τον αιθέρα, όπως ο πατέρας τους. Το πιο σημαντικό ίσως γεγονός της μυθικής ζωής τους ήταν ότι πήραν κι αυτοί μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία μαζί με ονομαστούς ήρωες. Στον δρόμο για την Κολχίδα συνάντησαν στη Θράκη τις φτερωτές Άρπυιες που άρπαζαν την τροφή του Φινέα, του τυφλού μάντη της Σαλμυδησσού, ή τη βρόμιζαν τόσο, ώστε ο δύστυχος δεν μπορούσε πια να τη γευτεί. Ο Ζήτης και ο Κάλαϊς άρχισαν τότε να τις καταδιώκουν πέρα από στεριές και θάλασσες ώσπου στο τέλος τις πρόφτασαν στα νησιά Πλωτές, δυτικά της Πελοποννήσου και τις έπεισαν να φύγουν μακριά. Έτσι γλίτωσε ο Φινέας από τη βασανιστική παρουσία τους. Οι Βορεάδες μετά απ' αυτά "έστρεψαν" πάλι προς το μέρος απ' όπου ξεκίνησαν γι' αυτό και τα νησιά Πλωτές, έλεγαν, πως από τότε ονομάστηκαν Στροφάδες.

 ΑΡΠΥΙΕΣ

Οι φτερωτές Άρπυιες, ήταν και αυτές, όπως οι Βορεάδες, δαίμονες του ανέμου. Αυτό άλλωστε υπαινίσσονται και τα ονόματα που τους αποδίδει ο Ησίοδος: Αελλώ και Ωκυπέτη, αφού η πρώτη ταυτίζεται με την Άελλα, τον ανεμοστρόβιλο και η δεύτερη είναι εκείνη που πετά γρήγορα.

Θυγατέρες του Θαύμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας, η Αελλώ και η Ωκυπέτη είχαν αδελφή τους την Ίριδα. Στον Όμηρο ο αριθμός τους είναι ακαθόριστος. Ωστόσο μνημονεύεται μια από αυτές, η Ποδάργη.

Οι Άρπυιες είχαν την καταστροφική δύναμη της θύελλας και μ΄ αυτήν ταυτίζονται στον Όμηρο. Προκαλούσαν τρόμο στους ανθρώπους γιατί τους άρπαζαν αυτούς και τα υπάρχοντά τους όπως άλλωστε δηλώνει και το όνομά τους. Έτσι άρπαξαν και τις θυγατέρες του Πανδάρεως και τις πήγαν δούλες στις Ερινύες. Ως θεότητες του ανέμου σχετίζονται άμεσα με τον κόσμο των νεκρών, αφού όποιον θνητό άρπαζαν εκείνος δεν γύριζε ξανά πίσω.

Γι΄αυτό και η Πηνελόπη, απελπισμένη από την πολύχρονη απουσία του άνδρα της, του Οδυσσέα, παρακαλεί να την πάρουν οι θύελλες για να σωθεί από τα βάσανα της ζωής της.

Ο  ΤΥΦΩΝΑΣ

Όταν οι θεοί του Ολύμπου νίκησαν στην Τιτανομαχία και τη Γιγαντομαχία κι έριξαν τους Τιτάνες στα Τάρταρα και αφάνισαν τους Γίγαντες, η Γη, για να πάρει εκδίκηση για τα παιδιά της, ενώθηκε με τον Τάρταρο και γέννησε, στερνό αντίπαλο των Ολυμπίων, τον Τυφώνα. Τέρας ήταν ο Τυφώνας με χέρια δυνατά και ακάματα πόδια. Από τους ώμους του φύτρωναν εκατό κεφάλια φιδιού που πέταγαν έξω τις γλώσσες τους και γλείφονταν. Τα κεφάλια του λαμποκοπούσαν από τη φλόγα των ματιών τους, ενώ από τα στόματά τους έβγαιναν λογιών λογιών φωνές που ξεσήκωναν απερίγραπτη βοή.

Στην αναμέτρησή τους με τον Δία ήταν ο θεός από τη μια με τις αστραπές, τις βροντές και τους κεραυνούς του κι αυτός από την άλλη με τους μανιασμένους ανέμους και τις φλόγες. Μέσα στην κοσμογονική αυτή αναταραχή, η γη σειόταν κι η θάλασσα ύψωνε τεράστια κύματα κι έβραζε γη, ουρανός και πόντος. Ο Δίας τελικά τον νίκησε τον Τυφώνα και τον έριξε με οργή στα βάθη του Ταρτάρου.

Ο Τυφώνας προσωποποιούσε για τους Αρχαίους όχι μόνο τον βίαιο άνεμο αλλά γενικότερα την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα και την ηφαιστειακή και σεισμική δραστηριότητα, φαινόμενα που ανατρέπουν την εύρυθμη λειτουργία των φυσικών μηχανισμών και απειλούν τις ίδιες τις θεότητες που επιτηρούν και διαφυλάσσουν την τάξη του κόσμου.

Από τον Τυφώνα γεννήθηκαν οι άνεμοι που φυσούν υγροί στη θάλασσα και λυσσομανούν, μεγάλη συμφορά για τους θνητούς, έτσι όπως χάνονται κι αυτοί μαζί με τα καράβια τους στον πόντο. Το ίδιο φυσούν και στην ξηρά και καταστρέφουν την ανθόσπαρτη γη σκεπάζοντας τα πάντα με σκόνη και προκαλώντας δεινή ταραχή.

Του Τυφώνα γόνοι ήταν εξάλλου και ο Κέρβερος, η Λερναία Ύδρα, η Σκύλα και άλλα αποτρόπαια όντα.

Από το «Οι άνεμοι στην ελληνική μυθολογία»
της ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΓΙΑΛΟΥΡΗ
Αρχαιολόγου