Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2020

Μνήμη Σπύρου Ι. Ασδραχά

 


Συμπληρώνονται τρία (3) χρόνια (σήμερα 11/12) απ’ την αναχώρηση για τα Νησιά των Μακάρων του Σπύρου Ι. Ασδραχά. Του Δασκάλου, του καθοδηγητή, του συμπαραστάτη κι υποστηριχτή των νέων, του πάντα πρόθυμου ν’ απαντήσει σε σημαντικά ή μη ερωτήματα για την Ιστορία κι ευρύτερα, του ευαίσθητου κι αναμιγνυόμενου σε συζητήσεις γύρω από τα κατά καιρούς προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, του ευγενούς και σπουδαίου Ανθρώπου.

Διακρίθηκε ως σχολιαστής των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη, επιμελήθηκε και σχολίασε την ανέκδοτη Ιστορία της Ιονίου Ακαδημίας του Γεωργίου Τυπάλδου-Ιακωβάτου. Ξεχώρισε ως ερευνητής της οικονομικής ιστορίας της Μονής του Αγ. Ιωάννη Θεολόγου της Πάτμου και, κυρίως, ως μελετητής και αναλυτής της οικονομικής δομής των Βαλκανικών χωρών, των μηχανισμών του οικονομικού και κοινωνικού βίου της Τουρκοκρατίας και της ελληνικής οικονομικής ιστορίας (14ος - 19ος αι.). Το έργο του τροφοδοτεί κι εμπνέει, οι υποθήκες του πατρικά υπολογίσιμες, η ανάκληση των στιγμών κοντά του, πάντοτε συγκινητικές κι ενισχυτικές, οι απόψεις του για τον ιστορικό, το ρόλο του στην κοινωνία και τη συμβολή της ιστορικής επιστήμης στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, διαρκώς επίκαιρες· «από τη στιγμή που δεν γίνεται πράκτορας ταξικών συμφερόντων, αναγκαστικά είναι ένα πολιτικό πρόσωπο που υπηρετεί τη διαδικασία της ανατροπής. Από την ώρα που υπάρχει η έννοια της εξέλιξης ή της προόδου, είναι επόμενο να αξιοποιεί ο ιστορικός την έννοια της αντίθεσης και αντίφασης, να γίνεται πολιτικό πρόσωπο. Απ’ αυτή την άποψη, η Ιστορία δεν είναι υπηρετική ταξικών συμφερόντων, είναι υπηρετική συμφερόντων που έχουν ανθρωπιστικό υπόβαθρο, δηλαδή είναι και Ιστορία που ασχολείται με τους πολλούς, και συνήθως άφωνους, συντελεστές της».

Γράφοντας για τον άνθρωπο που τον πήρε συνεργάτη του κι ο ιστορικός απασχολήθηκε στις αρχές της μεγάλης του επιστημονικής διαδρομής ως ερευνητής στο Ε.Ι.Ε, τον  Κ.Θ.Δημαρά, έκρινε ως τον καλλίτερο τρόπο έκφρασης τιμής στη μνήμη του, την  ‘‘αναφορά στην πνευματική του βιογραφία, στα διανοητικά του εργαλεία, στους τρόπους με τους οποίους απευθυνόταν στους δέκτες του· στις συναντήσεις ακόμη άλλων, που έρχονται από παράλληλους πνευματικούς χώρους, με το δικό του έργο, την ιστορία των συλλογικών συνειδήσεων, όπως κατάληξε να ορίζει το πεδίο της παρατήρησής του...’’ (Ιστορικά Απεικάσματα, σ. 97). Η οφειλή, και με όλα τα τωρινά εμπόδια κι αντιξοότητες, μας κρατεί εγρήγορους σε μιαν ανάλογη πρόσκληση τιμής στη μνήμη του  Σπύρου Ι. Ασδραχά.