Η
ζωή του ανθρώπου ήταν και είναι πάντοτε αγώνας.
Πρώτιστα, για την εξασφάλιση των μέσων επιβίωσης. Πολλοί παράγοντες
επενεργούν
επ’ αυτού. Στόχοι και τύχη, οι κυριότεροι. Η συσσώρευση αγαθών συνιστά
πλούτο,
που δε φέρνει πάντα και την ευτυχία. Απεναντίας, η έλλειψη και των
απαραίτητων,
ειδικά στην ύστερη φάση του βίου, των κάμψεων και της αδυναμίας, σκορπά
δυστυχία. Για τις ατομικές περιπτώσεις, ο λόγος μπορεί και να μην είναι
καν
ερευνητέος. Σε ανθρώπους όμως που έθεσαν και αγωνίστηκαν για ευρύτερους
συλλογικούς στόχους και καταξιώθηκαν ιστορικά απ’ το έργο και την
προσφορά τους, μπορεί τα ερωτήματα που τίθενται να είναι αμείλικτα.
Αυτές πάνω κάτω οι σκέψεις
ώθησαν τη συγγραφέα κ. Γιούλα Μυλωνάκου-Σαϊτάκη να ξαναπλάσει «σταυρικές στιγμές
της Δύσης αλλά και του άδοξου τέλους μορφών σημαδεμένων από την ένδεια».
Αποφεύγοντας «τον ειδολογικό χαρακτήρα μιας άνευρης συγγραφής, μιας απλής
βιογραφικής καταγραφής ή μιας περιορισμένης εργογραφίας», προσέγγισε τις
διάφορες προσωπικότητες που απαρτίζουν το υλικό του βιβλίου: λόγιους που
μόχθησαν μέσα στην προσφυγιά της Δύσης για τη θεμελίωση των ελληνικών γραμμάτων,
εργάτες του επιστημονικού αμπελώνα,
αφοσιωμένους στην έρευνα, ανθρώπους των γραμμάτων και αγωνιστές στους μεγάλους
αγώνες του Έθνους, με το φωτισμό και τον τονισμό της ζηλωτικής τους αφοσίωσης
στα καταξιωμένα έργα τους, όπως το επιβάλλει η ηθική τάξη.
Το βιβλίο είναι διαρθρωμένο σε τρεις ενότητες: Α) Λόγιοι της διασποράς και
των νεοτέρων χρόνων, με 24 περιπτώσεις ανθρώπων απ’ το 14ο ως τον 20ο
αι. με κορυφαίαν ανάμεσά τους τη μορφή του Αδαμάντιου Κοραή, Β)
Ήρωες-αγωνιστές, 50 πρόσωπα, κυρίως του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, 37 άνδρες
και 13 γυναίκες και Γ) Λογοτέχνες, με 3 υποκατηγορίες («σημαδιακοί», λογοτέχνες
της Κατοχής, Κύπριοι) και καλλιτέχνες, το σύνολο 36 συγγραφείς-καλλιτέχνες.
Το
βιβλίο αρχίζει συγκινητικά με τις ευχαριστίες της
συγγραφέως σε όσους την συνέδραμαν στον πολύχρονο μόχθο της
συγκέντρωσης
και επεξεργασίας των στοιχείων των 110 προσωπικοτήτων που, μαζί με τον
καθένα, χρειαζόταν και η διαγραφή του ιστορικού πλαισίου όπου αυτός
κινήθηκε–έδρασε.
Ακολουθεί ένας κατατοπιστικός πρόλογος 23 σελίδων και εμπεριστατωμένη
εισαγωγή
με παράθεση πλούσιας βιβλιογραφίας πριν από την παρουσίαση των μορφών
κάθε
ενότητας. Ειδικά στη 2η ενότητα παρατίθεται με τεκμήρια, ενότητα για
τους αγωνιστές του 21 και την ένδεια που βίωσαν μέσα από τις προσωπικές τους
μαρτυρίες και αμέσως μετά ενότητα για τους ιεράρχες του 21 που πέθαναν από
ασιτία. Η 3η και καταληκτική
ενότητα είναι για τους ανθρώπους του πνεύματος που έζησαν για την τέχνη τους
παραμελώντας ή και αδιαφορώντας για την επιβίωσή τους.
Αντί
Επιλόγου,
παρατίθενται πίνακες λέξεων (ερμηνεία όρων-γλωσσάρι), αναγκαίοι σ’ ένα
τόσον εκτενές έργο και αποκαλυπτικοί της επιμέλειας με την οποία
εργάστηκε η
συγγραφέας. Βιβλιογραφία και ευρετήριο κλείνουν τον περ.1200 σελίδων
τόμο.
Η
συγγραφέας, διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, με πολυσχιδή δράση στην
εκπαίδευση και σεβαστό συγγραφικό έργο, μπορεί να αισθάνεται την ικανοποίηση
για το ότι σε μια εποχή που ο ατομικισμός, η θεοποίηση του χρήματος και των
υλικών αγαθών ως αποκλειστικών και ισόβιων ενδιαφερόντων, έχουν ευρέως κυριαρχήσει, παρουσιάζει στο βιβλίο της ανθρώπους
που για ανώτερους στόχους περιφρόνησαν, δεν κυνήγησαν τα υλικά αγαθά και έζησαν
στη δοκιμασία και τη στέρηση, για ό,τι χρήσιμο στην κοινωνία και τον Άνθρωπο επέτυχαν να κομίσουν.
Ειδικά για τους τίμιους, που ήταν συντριπτικά λιγότεροι των γενναίων αγωνιστών
του 21, είναι μια λανθάνουσα παράμετρος, χρησιμότατη ωστόσο στους φετινούς
εορτασμούς των 200άχρονων. Πολλά είδαμε και μάθαμε και άλλα
συνειδητοποιήσαμε στις σελίδες του εξαίρετου αυτού βιβλίου που έλαβε και άρτια εικόνα εκδοτικά.
Ας αναφέρουμε τελευταίο, το πόσο μας άγγιξαν οι αναφορές στον Γαλαξιδιώτη Καπετάν
Ηλία Φούντα και τον μοναδικό και αξεπέραστο ιστορικόν ερευνητή Κ.Σάθα. Στο
βιβλίο αξίζουν ανάλογες επίσημες παρουσιάσεις.
Οι Φίλοι της ΔΒΑ
