Πολλά και προφανή τα πλεονεκτήματα μιας συγκεντρωτικής έκδοσης για τους χρόνιους, συνεπείς κι αμετανόητους αναγνώστες της Ποίησης. Το ποίημα δημοσιευόμενο, είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ‘‘μεγαλώνει’’ με τον ποιητή του και μαζί μας, προσφέροντας άλλα κι άλλα στις αναγνώσεις με τα χρόνια. Απ’ το χέρι του Τ. Παυλοστάθη έφθασε (δώρο του Γ. Πατίλη), η συγκεντρωτική της πρώτης δεκαετίας έκδοση ‘‘Μη καπνιστής σε χώρα καπνιζόντων’’ (1982), σε εποχή που μορφώνονταν οι βουλές της ποίησής μου. Κι ήταν κάτι πολύ περισσότερο από την γνωριμία – ανάγνωση του έργου ενός απ’ τους σημαντικώτερους ποιητές της Γενιάς του ’70. Ήλθε σύντομα κι η προσωπική γνωριμία με τον ΓΠ και συζητήσεις, κυρίως στον κύκλο μιας ομάδας ομοτέχνων και μουσικών, όπου ήρεμα ανήσυχος προωθούσε τις διεργασίες των συλλογικών προσπαθειών των: ‘‘Νήσος - Μουσική και Ποίηση’’, ‘‘Κριτική και κείμενα’’ κι εντέλει της ατομικής ανάληψης ευθύνης και κινδύνου, της έκδοσης του περιοδικού Πλανόδιον (1986-2012). Πίσω κι αθέατη, έμοιαζε τότε να μένει η προσωπική ποιητική του γραφή – ενασχόληση, τις ώρες των επαφών, συναντήσεων σε καφενεδάκι στα Εξάρχεια.
Τα ποιήματα του ΓΠ, απ’ τη νεοελληνική πραγματικότητα βιώματα, με διεισδυτική ματιά και λεπτήν έκφραση, λίγο ειρωνική κάποτε ‘‘...Και να μην έχω καιρό/ να μπω σ’ ένα μπαρμπέρικο να ξυριστώ,/ να βγω στο δρόμο-/ πού ’ναι χαρά Θεού/ ν’ ανέβω τη Σταδίου αμέριμνος...’’(σ. 60) και τα άλλα για την εκούσια στράτευση, συνειδητή κι αφοσιωμένη θητεία στην Ποίηση• ‘‘Αύριο θα ’χουμε πάλι ποιήματα•/ τα ποιήματα -σκέφτουμαι- είναι σαν τα δυστυχήματα/ γράφουνται πάντα μ’ αίμα (-ψέμα;)!...’’(σ. 79), μας παράστεκαν στα βήματα, σε άγνωστα σοκάκια της γραφής και τα καντούνια της διαμόρφωσης προσωπικής ποιητικής. Επικαλούμενοι τους στίχους του, βρίσκαμε στήριγμα στα παραστρατήματα, στις τόσες κακοτοπιές της φοιτητικής και της εναρκτήριας επαγγελματικής πορείας, ανακούφιση έστω για λίγο, σε θλίψεις και ψυχολογικές αμπώτιδες. Δεν έλειπαν και σε προσωπικό επίπεδο συνδρομές απ’ τον ΓΠ, πρακτικές επισημάνσεις και συμβουλές, κριτική αποτίμηση κι ενθάρρυνση, σε ό,τι κείμενο δειλά του θέταμε υπ’ όψιν.
Ήλθε και το ‘‘Ζεστό Μεσημέρι’’. Συνεπής προχωρούσε η κυκλοφορία των τευχών του ‘‘Πλανοδίου’’• κάποιες, μοιραίες εξωαθηναϊκές επιλογές ζωής του υποσημειούντα, μεγάλωσαν αποστάσεις και διέκοψαν συναντήσεις… Ο συνοδίτης ομότεχνος και φίλος του ΓΠ απ’ τα φοιτητικά τους χρόνια, Τ. Παυλοστάθης έχει βιβλιοκριτικά εγκύψει απ’ την αρχή στην ποίησή του, εντοπίζοντας και καταγράφοντας επαγωγικά κι επιμελημένα, τα στοιχεία της προόδου κι εξέλιξης, της ωρίμανσης κι ολοκλήρωσης, τη μνήμη πορείας – διαδρομής και το πέρασμα από τους ενδιάμεσους σταθμούς, συνδέσεις κι αφομοιωτικές προσλήψεις του έργου του ΓΠ, απ’ τον ‘‘ πικρό και αγωνιώδη αποχαιρετισμό του ονείρου για μια στέρεη και πιο αληθινή ζωή για όλους μας, όχι ξώφαλτση σαν τη σημερινή’’, στην αλλαγή, όχι τομή, στην ποίηση του ΓΠ, ήδη απ’ την 5η του συλλογή ‘‘Ζεστό Μεσημέρι’’• με τη στοχαστικήν εγκαρτέρηση, τη θετική πρόσληψη του κόσμου, την αποδοχή της (έκ)πτωσης του παρόντος, τη μεταφυσικήν απαντοχή, την κατάφαση του κατακερματισμού του κόσμου (αντί της ενότητας), τα ‘‘δυο θεματικά στοιχεία απ’ τα μονιμότερα’’ της ποίησης του ΓΠ, α΄: την περιχώρηση της γραφής, γλώσσας με τον κόσμο, το κορμί, και β΄: τη μαχητική αντιπαράθεση φύσης και εξουσίας, επιμένοντας στο ότι πρόκειται για ‘‘μια ποίηση που ποντάρει πρωτίστως στο νόημα’’ και η οποία ‘‘επιδιώκει και κατακτά από δρόμους δύσβατους τη λογοτεχνικότητά της’’. Αναγκαία προσθήκη και το ότι ‘‘η αγάπη μαζί με τη φύση ανήκουν στις οδηγητικές σταθερές’’ της ποίησης του ΓΠ. Αυτά μέχρι τη συλλογή "Γραφέως κάτοπτρον" (1989) και τη β΄ συγκεντρωτική "Ταξίδια στην ίδια πόλη (Ποιήματα 1970-1990)" (1993).
Ακολούθησαν δυο ακόμη ποιητικές συλλογές, η ολοκλήρωση της έκδοσης του ‘‘Πλανοδίου’’ (2012) και η διοργάνωση του Συνεδρίου «Το περιοδικό Πλανόδιον και οι συνεργάτες του», απ’ το Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων και Τύπου (ΕΑΤΤ, Πάτρα 12-14 Μαΐου 2022). Στην εξομολογητική αυτοκριτική του κατάθεση, ο ΓΠ σημειώνει «Η δική μου προσωπική εμπειρία του Κόσμου, όσο και όση εκφράζεται στα ποιήματά μου, είναι μια εμπειρία πτωτική, σύμφωνα με την οποία η διαρκής και κανονική του κατάσταση, όπως αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο, είναι η αποσπασματικότητα και η φθορά. Μια τέτοια επίγνωση συνιστά, κατ’ εμέ, και μια βαθύτερη κατανόηση της πραγματικότητας…» (ομιλία του στο Παν/μιο της Κύπρου, Μάρτης 2016).
Η ποίηση του ΓΠ είναι προσανατολισμένη στην καθημερινότητα και τον μικρόκοσμό της. Ο ποιητής ωστόσο, συχνά ανασύρει εντυπώσεις και εμπειρίες του, περασμένων περιόδων στον «θλιβερόν αμαζόνιο της ύπαρξης», από μνήμη που ανακαλεί, πότε τρυφερά πότε πικρά ένα απολεσμένο, και μη διαψευσμένο παρελθόν. Ο ΓΠ ποιητικώς διαλέγεται και με τους αρχαίους λυρικούς και τραγικούς ποιητές, της Παλατινής Ανθολογίας, χωρίς να παραλείπει και την Καινή Διαθήκη. Η γλωσσική ποικιλία του κυμαίνεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα μέχρι και τα τετριμμένα κοινολεκτούμενα των νέων, σε θαυμαστήν αμεσότητα λόγου. Ευφάνταστες στα ποιήματά του οι εναλλαγές ταπεινού - υψηλού, παιγνιώδους -ειρωνείας ή αυτοσαρκασμού, της ερωτικής απογείωσης με την παρατήρηση και τις σκέψεις για τον έρωτα. Κι η στερνή ακριβή γνώση για «το άδειασμα στο διάβα όλων των πακέτων», με την ανοησία κοψίματος του καπνίσματος… Τα κείμενά του σ’ ολόκληρη τη διαδρομήν, αναδίδουν την ανάσα και την ομορφιά του ερωτικού σώματος, την πίστη και τη χαρά μιας βαθύτερης ψυχικής επαφής: «Υπάρχει μια μουσική μέσα στα δάχτυλα / που ακόμα δεν την άκουσε κανείς / Κι εκείνος τώρα την ακούει σιωπηλός / όλη την ώρα που προσπαθεί ν' ανοίξει το τσαντάκι της»(σ. 294).
Αξιοσημείωτες ήταν και οι βοήθειες απ’ τον ΓΠ, πάντοτε προθύμου και μέσω του Ιδρύματος «Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικῆς Ποίησης», του οποίου είναι μέλος του ΔΣ, τόσο σε γραμματολογικά αιτήματα, όσο και σε συστάσεις ενδεδειγμένων προσώπων για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις των Σκαριμπείων. Έφθασε, και πολύ καλοδεχθείσα, η τελευταία συγκεντρωτική έκδοση ‘‘Το Σπασμένο είναι πιο Ανθεκτικό’’. Στην έκδοση συμπεριλαμβάνονται κι η ικανή σε όγκο ποιητική του δουλειά μετά το 2000. Στις σελίδες της αποκαθίσταται η αρχική μορφή των πρώτων του ποιητικών συλλογών, αφού επανέρχονται 16 ποιήματα που είχαν εξαιρεθεί απ’ τις προηγούμενες συγκεντρωτικές. Έχουν επέλθει μικρές διορθώσεις σε τίτλους, λέξεις, στιχοποίηση και στίξη. Το σώμα των 10 συλλογών, συμπληρώνουν πλούσιες σημειώσεις και ευρετήρια καθώς και το δοκίμιο «Το Σπασμένο, μια έκθεση, με ποιητικά παραδείγματα, των προσωπικών βιωματικών και ψυχοπνευματικών προϋποθέσεων της ποιητικής εργασίας του.| Στίχοι και σκέψεις για την ηλικία των ερειπίων».
Στις πρώτες αναγνωστικές εντυπώσεις, ευχαριστηρίως επικοινωνώντας, του γράψαμε• «Τη χαίρομαι τη συγκεντρωτική και σεργιανώ στους στίχους Σου απ' το μεσημέρι! ‘‘μόνος στον όμιλο να ζω το ξυπνητό όνειρό μου’’. Τα πιο πρόσφατα, λιγώτερο γνωστά κι οικεία σε μένα,δεν με απορροφούν, όσο θα νόμιζα, πέρα-δώθε με τα παλαιότερα πηγαίνω, που μ' αυτά μάθαμε την Ποίηση και μεγαλώσαμε. Και στα "Ρεάλια κάποια και Σχόλια", σταθμοί αναστοχαστικοί και νοερός μαζί σου διάλογος...». Κι η απάντηση• ‘‘Δῶσε χρόνο στὰ μεταγενέστερα! Νομίζω τὸ ἀξίζουν...’’. Κι ο χρόνος, επιστροφών και ξανακοιτάγματος, επιβεβαιώνει τον ΓΠ. Συνυπάρχοντας συνοδυνώμενοι, συμμεριζόμαστε στο ακέραιο, σε μια συγκεντρωτική ποιητική συλλογή, μνησιπήμονες κατασταλάξεις•‘‘Για κάθε νέον άνθρωπο η κατανόηση του κοινωνικού παρόντος μοιραία τον οδηγεί στην Πολιτική, διότι η Πολιτική συνιστά έναν από τους σπουδαιότερους τρόπους μετοχής και μοιράσματος σε μια κοινωνία ελευθέρων προσώπων. § Διαδοχικές γενιές νέων ανθρώπων στην χώρα μας, αλλά και στον ευρύτερο ελληνισμό, αυτό που ως κοινωνική εμπειρία βιώνουν από την πολιτική είναι πρωτίστως ένα συλλογικό τραύμα. Αυτό ζουν, συνειδητοποιούν και καταγράφουν πολλοί [...] η συλλογική αυτοσυνειδησία του Τόπου εκφράζεται αυθεντικότερα με αρνητικό τρόπο ως χαίνουσα κοινωνική πληγή, ως ασυνέχεια πολιτικού και κοινωνικού βίου και ομαδικό τραύμα’’(σ. 474).
Σε μια συγκεντρωτικήν έκδοση ποιητικής γραφής 53 ετών, πόσην αξία για την έκταση ενός σημειώματος βιβλιοπαρουσίασης, μπορεί να έχει η περαιτέρω αναζήτηση, (ή κι η αμφισβήτηση των εντοπισθέντων απ’ την κριτική) των θεμελίων οικοδόμησης της γλώσσας και της θεματικής του. Καταφάσκομε απλά το σταθερό πλαίσιο αιφνιδιασμού ή υποβολής. Με όλα τα τεχνολογικά κι ασύλληπτα επιτεύγματα του καιρού, η Πνευματική δραστηριότητα είναι περισσότερο αναγκαία, με τη δημιουργική της άσκηση να γεννά καινούργιες αξίες στην ποίηση, την πεζογραφία, το φιλοσοφικό στοχασμό και στις άλλες τέχνες. Στη σύγχρονη ελληνική ζωή, το δυναμικό πεδίο του πνεύματος είναι από χρόνια απελπιστικά αποδυναμωμένο. Αχάριστο κι ατελέσφορον έργο θεωρείται η ενασχόληση με καθαυτό πνευματικά προβλήματα. Την αποδυνάμωση αυτή (του δυναμικού πνευματικού πεδίου) μαρτυρεί η έλλειψη σοβαράς κριτικής αξιολόγησης συμβάντων κι εκδηλώσεων. Αυτή και γενικά η έλλειψη κριτικής, προέρχεται απ’ την έλλειψη ενδιαφέροντος, την αδιαφορία του κοινού για τα πνευματικά επιτεύγματα, τη σύγχυση, την παραμέληση διαμόρφωσης κριτηρίων. Η στάθμη του πνευματικού ψυχισμού έχει πέσει κατακόρυφα. Τα ανασχετικά φράγματα έχουν γκρεμισθεί. Η αποδυνάμωση του πνευματικού πεδίου έφερε την κατακλυσμιαίαν εισβολή του αγοραίου και του ‘‘μαζικού’’. Η ποίηση έγινε περιττή και για τους πιο πολλούς, που άλλοτε εύρισκαν κοντά της ένα βαθύτερο λόγο πνευματικής ζωής. Η υποχώρηση της ανάγκης του ανθρώπου να καλλιεργεί την ποίηση και την τέχνη, έφερε το παγερό κι ευδιάγνωστο κενό στην ψυχή.
Σε έναν κόσμο δραματικά αλλαγμένο γύρω μας, απ’ τις εύκολες διαγνωσούλες της ''μεταβατικής εποχής'', στην οδοστρωτική παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογική - ψηφιακή επικράτηση κι επιβο(υ)λή, χωρίς αντίσταση για τα μεγάλα κρίσιμα ερωτήματα: αν διασώζεται η Ποίηση και πώς θα μπορούσε να συνυπάρχει, με τόση βία, ασχήμια κι ασημαντότητα πλάι της, ο ΓΠ δίνει την πειστική πνευματική του απάντηση. Χωρίς την ένδυση πυρίμαχης στολής πυροσβέστη (από υαλοΰφασμα με επικάλυψη αλουμινίου), ούτε φυγάς των σύγχρονων επηρεασμών ή σε μοναχικό δρόμο κινούμενος, αποξενωμένος. Έχομε προχωρήσει ηλικιακά ποιητής κι αναγνώστες, έχοντας εισπράξει φθορές, πτώσεις και κάμψεις αμέτρητες στη διαδρομή δεκαετιών. Στα ποιήματα, αποτυπώνεται αυτό που ακόμη συμβαίνει• ‘‘Μέσα μου σκάει ανεξήγητη χαρά/ σα νά ’ρθε και με χάιδεψ’ από πίσω/ ξανθειά θεά που μόνο εγώ τη βλέπω...’’(σ. 357). Έχει γραφεί ότι οι μεγάλοι ποιητές του 20ού αι. (Ρίλκε, Βαλερύ, Έλιοτ) αγωνίστηκαν να σώσουν την ποίηση και ότι το κατάφεραν για τον εαυτό τους και για τους λίγους, όχι για τη συνείδηση πολλών. Με τη συγκεντρωτική έκδοση ‘‘Το σπασμένο είναι πιο Ανθεκτικό’’, ο ΓΠ μας καλεί σε μια φιλόφρονα επίσκεψη, σε κυρίους και βοηθητικούς χώρους στο Ποιητικό Εργαστήρι του. Τη μάχη, για την επίγνωση της αποσπασματικότητας και της φθοράς, τη βαθύτερη κατανόηση της πραγματικότητας, με ποιήματα βγαλμένα από εκεί μέσα, θα τη συνεχίσει…
Σε άλλη περίοδο της ζωής (κατά την οποίαν ο ΓΠ είχε προσφέρει αμέριστη βοήθεια στον υποσημειούντα), όπου στο τιθέμενο ερώτημα περί του, αν οι νέοι κάθε εποχής έχουν περιθώρια διατήρησης των ‘‘ιδανικών, πόθων, ονείρων’’ της νεότητας και έναντι ποίου τιμήματος• η απάντηση πως οι εμπειρίες της κοινωνικής ζωής, διαμορφώνουν μια καινούργια συνείδηση σχετικά με τις δυνατότητες τις ατομικές, αλλά και της κοινωνικής ομάδας ένταξης του καθενός, άφηνε πολύ μικρά περιθώρια διατήρησης του αρχικού πνεύματος και δυναμισμού. Διατρέχοντας τη συγκεντρωτικήν έκδοση ‘‘Το σπασμένο είναι πιο Ανθεκτικό’’, μπορεί ν’ αποδοθεί και στον ΓΠ, πέραν του εικαζόμενου (αφορώντος σε προσωπική ζωή) υψηλού και κάποτε βαρέος τιμήματος, η απόλαυση από τη συνείδηση του ποιητή, ότι αυτός παραμένει νέος κι εγρήγορος. Συγκοινωνοίσε τούτο κι οι φίλοι κι αναγνώστες του έργου του...