ΕΛΕΝΗ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ
7 γυναίκες
Ευγενής, εγκάρδια και καταδεχτική στα νεφελώδη συνήθως πανεπιστημιακά αμφιθέατρα πρωτογνωρίσαμε την καθηγήτρια Φιλοσοφίας κ. Ελένη Ποταμιάνου. Μετά, το διάβασμα των σελίδων των βιβλίων της για τον Albert Camus και τον Καρτέσιο, μας συνεπήρε κι η διδασκαλία – διάλογος τραβούν ατέλειωτα σε δρόμους εξαίσιους. Νοερά κι από κοντά, πάντα οι συνομιλίες μαζί της είναι συναρπαστικές και με τ’ απευκταία συμβαίνοντα, που η ζωή δεν τα περιορίζει, ούτε παραλείπει... Αφοσιωμένη στα έργα του στοχαστικού βίου, με μιαν απρόσμενη παρέκκλιση, σε ένα βιβλίο 130 σελίδων, εξαιρετικά έντονα, αλλά συνήθως αδρά αποτυπωμένες, έρχεται να μας χαρίσει ιστορίες απ’ τη ζωή ‘‘7 γυναικών’’.
Η πίεση μιας προσωπικής δημιουργικής στιγμής γέννησε θαρρείς μιαν εναλλαγή ευφρόσυνου ή αλύπητου τραβήγματος φωτογραφιών που κοιτάζει ο αναγνώστης κι επιθυμεί ν’ αναζητήσει τους γύρω των προσώπων χώρους, περιβάλλοντα και προεκτάσεις, την όχι πάντως ανελέητα και ολοκληρωτικά αποσπασμένη τους χρονικότητα. Κι ενώ το μεγαλύτερο και πιο άλυτο μυστήριο του σύμπαντος, και κατά τον Stephen Hawking,οι γυναίκες, παραμένει αίνιγμα μέγα, έχοντας περάσει αναγνωστικά κι απ’ τις 7 συνθέσεις των πορτρέτων, φουντώνουν οι διερωτήσεις, μ’ ανίκητες τις αμφιβολίες κι αλληλοδιαδεχόμενες υποθέσεις: τι σήμα αναγνωστικής οδήγησης φλερτάρει τα μάτια; Οι ρόλοι που αναπόδραστα και μεθοδικά εκτελούν όλες τους; Η σταδιακά, σκαλί -σκαλί άνοδος απ’ την παραδοσιακή υποταγή στην κάποια σύγχρονη ισότητα των φύλων; Η τόλμη κι η επιμονή στην επίτευξη των στόχων (με αποδοχή κάποτε και της μοίρας) καθεμιάς;
Η αφοσιωμένη μάνα και σύζυγος στο αστικό σπίτι, που δραπετεύει τη μέρα της προς τιμή και αναγνώριση γιορτής της. Η ηρωίδα στη συνύπαρξη με τον ελεγκτικό εαυτό (συνείδηση-alter ego) της. Η ναξιώτισσα νταντά με τις φιλοδοξίες κοινωνικής ανόδου στο οικονομικό μόνον επίπεδο, με τις αδυναμίες και τις οικογενειακές της περιπέτειες και δράματα... Η γλύπτις – ζωγράφος με υποτροφία στο Παρίσι το Μάη του ’68 που την επηρέασε και ζούσε τους απόηχους του αντιδικτατορικού αγώνα της παροικίας των νέων Ελλήνων στην πόλη του Φωτός. Αυτή έγινε ανύπαντρη μητέρα, πέρασε με άλλη βιοποριστική εργασία ένα διάστημα κι απ’ την Ιρλανδία, γύρισε στην Ελλάδα κάνοντας έναν αντισυμβατικό γάμο και δεύτερο παιδί και πάλι δεν ησύχαζε. Με γνήσιες τάσεις αέναης φυγής και περιπλάνησης, πηγή του πιο συνηθισμένου λαϊκού κοσμοπολιτισμού, δεν πρόλαβε (;) να ιδεί και να χαρεί το λαμπερό ξεδίπλωμα της καλλιτεχνικής φύσης της κόρης της.
Η πέμπτη που χαραμίστηκε στη μοδιστρική κατ’ οίκον με τα φωνητικά προσόντα για καριέρα στη σοβαρή μουσική, αλλά αιτία των κατατρεγμών της ήταν οι συνέπειες του Εμφυλίου, με την αναπάντεχην αργά οικογενειακή επανασύνδεση στο εξωτερικό. Η καλοζωίστρια των βορείων προαστίων με την καλοπέραση και τη δημοφιλία στον απ’ αυτήν δημιουργημένο κύκλο – παρέα της, τις κουλτουριάρικες εμμονές της, την εκτόπισή της απ’ την πλατιά επικράτηση του λαϊκοδημοκρατικού συρμού, αφού ανήκε και υπερασπιζόταν σθεναρά έναν κόσμο που έφευγε. Και τέλος μια νέα κοπέλα της γενιάς του Πολυτεχνείου που διχασμένη ανάμεσα στο φεμινισμό, τον αντιδικτατορικό αγώνα και την έφεση στην καλλιτεχνική δημιουργία, απείχε των μεγάλων γεγονότων της εποχής φεύγοντας για ένα αντιτουριστικό νησί του Αιγαίου, με το πολιτικό απωθημένο της άσβεστο ωστόσο σε μιαν επόμενη περίοδο, είναι το 7μελές συγκρότημα της ωδής του βιβλίου.
Η συγγραφέας που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σχετίζεται με τις 6 γυναίκες συγγενικά – φιλικά, δεν ενδιαφέρεται για την ανάδειξη ενός τύπου γυναίκας, χαρακτηριστικού μιας εποχής. Πετυχαίνει ίσως, παρά το μη αντιπροσωπευτικό δείγμα των ηρωίδων της, να αναδείξει τη μετάβαση που συντελέστηκε στο κοινωνικό status της Ελληνίδας τις δεκαετίες κυρίως του ’60 και του ’70. Και στις εικαστικές ακόμη καλλιτέχνιδες γυναίκες των διηγημάτων της, άφωνα πρόσωπα της Ιστορίας, που έγραφε κι ο μεγάλος μας ιστορικός, δίνει υπόσταση, χρώμα και φωνή. Ούτε ο έρωτας, ούτε η επιτυχία στον προσωπικό καθεμιάς αγώνα, ούτε η οικογένεια ή η Τέχνη στοχεύτηκε ή θα μπορούσαν ν’ αναδειχθούν σε πρώτο κινούν της γραφής των ‘‘7 γυναικών’’. Ο άντρας σε οποιαδήποτε μορφή του στη ζωή των ‘‘7’’, σύζυγος, πατέρας, φίλος, σύντροφος, αδελφός, παιδί, υπάρχει πίσω από μια μισόκλειστη πόρτα. Οι αποφάσεις, η εξέλιξη ζωής και πραγμάτων, είναι πρωτίστως γυναικείες υποθέσεις. Η δυνατότητα αυτονομίας σε όποιο πλαίσιο και η προσήλωση στις αξίες του (επιβεβλημένου ή επιλεγμένου) ρόλου όπου είναι βυθισμένη – εμφυτευμένη η καθεμιά, αφήνει μιαν έντονη αναγνωστική γεύση απ’ τη γνωριμία των 7 γυναικών του βιβλίου.
-------------------------------------
Εκδότης: bond-us music, 2020
24 εκ., σ.127
DDC:889.3 ΠΟΤ
