Περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ, τ. 57, Ιουλ. – Δεκ. 2023

 

Σε εποχή που η πνευματική ζωή είχε μεγαλύτερη βαρύτητα, ενδιαφέροντας πολύ και πολλούς, ξεχωριστή θέση κατείχαν τα λογοτεχνικά περιοδικά. Νέα ρεύματα, νέοι συγγραφείς, ζυμώσεις, κριτική απ’ τις στήλες τους, έδιναν το ρυθμό στις εξελίξεις ευρύτερα της κοινωνικής ζωής, προσανατολίζοντας σε ό,τι χρειάζεται ο άνθρωπος, για συμπλήρωση του άρτου κι εξασφάλιση όχι επιβίωσης, αλλά ζωής με νόημα.   

 Σήμερα στους καιρούς της εικονικής πραγματικότητας, ψηφιακής  επιβολής κι ανελέητου ατομικισμού – ωφελιμισμού, όπως γενικά τα έντυπα, κι ο χώρος των λογοτεχνικών περιοδικών, συρρικνώνεται. Όσοι επιμένουν, είτε προσπαθούν να ‘‘προσαρμοστούν’’ στα δεδομένα της αδίστακτης αγοράς, είτε εμμένουν στην παλιά αντίληψη και μορφή. Κι είν’ οι προσπάθειές μας των συφοριασμένων, σαν των Τρώων του Καβάφη…

Το περιοδικό – επιθεώρηση Πολιτισμού ΕΝΕΚΕΝ, ένα ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό εκδοτικό εγχείρημα που κυκλοφορεί από το 2005, έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και ψυχή του τον Γιώργο Γιαννόπουλο, με το 57ο τεύχος του, μας γέμισε, σε αντίθεση προς τα παραπάνω, με σκέψεις σε έναν πιο αισιόδοξο τόνο. Στις 260 πυκνές σελίδες του περιεκτικού και πλούσιου περιεχομένου, εκτεινόμενου πολύ πέραν των αναμενόμενων, κειμένων πρωτότυπης ύλης (ποιήματα, πεζά, βιβλιοκρισίες), έχει μη απαντώμενες αλλού, ούτε σε απαιτητικά δημοσιογραφικά έντυπα, μελέτες, όπως ‘‘Εθνικισμός και πολυπολιτισμικότητα στην Ινδία’’ του Vijoo Krishnan, ‘‘Κομφούκιος – Πλάτων/ Σοφός Βασιλιάς και φιλόσοφος βασιλιάς’’ της Έλενας Αβραμίδου, αν. καθηγήτριας Φιλοσοφίας στο Διεθνές Παν/μιο της Σαγκάης. Φέρνοντας στο νου τον Τ. Κονδύλη, ιδιαίτερα επίκαιρο με το έργο του ‘‘Θεωρία του πολέμου’’ που προλογικά έψεγε την πλανεμένη εντύπωση ως προς την άνευ αντικειμένου τάχα ενασχόληση με τον Μαρξ, τα κείμενα του οποίου (για εκείνον που ξέρει να τα διαβάζει, σημειώνει) μπορούν ν’ αποτελέσουν εννοιολογικό ή πραγματολογικό βοήθημα στην αέναη και πάντα ατελή προσπάθεια κατανόησης του ανθρώπινου και κοινωνικού μας κόσμου (Θεωρία, σ. 11) με πολύ ενδιαφέρον διαβάσαμε τη ‘‘Χειραφέτηση, επιστήμη και  πολιτική στον Καρλ Μαρξ’’ του Ερνέστ Μαντέλ, προδημοσίευση του ετοιμαζόμενου βιβλίου του ‘‘Γιατί είμαστε επαναστάτες σήμερα’’.

Χρήσιμα κι ενδιαφέροντα είναι τα κείμενα για παλαιότερους συγγραφείς – έργα, για τον Φ. Κάφκα, τον Δ. Χατζή κ.ά. Το εξώφυλλο είναι πίνακας του δικού μας Σπύρου Λύτρα. Δικού του πίνακα έγχρωμη φωτογραφία κοσμεί και το τέλος του περιοδικού, όπου φιλοξενείται ‘‘Κείμενο για τον Γ. Σκαρίμπα – Προβολή του έργου του από τον λογοτέχνη Δημήτρη Αθανασίου’’ των Γεωργίας Δ. Αθανασίου – Δημ. Παλούκη. Ο μόχθος επιλογής της ύλης, ετοιμασίας του τεύχους, μεταφράσεως κειμένων κ.λπ. παραπέμπει στον πολλών επαίνων άξιο διευθυντή, τον Γ. Γιαννόπουλο. Η σχέση – σύνδεσή του με το Γαλαξείδι, τον φέρνει όποτε ευκαιρεί, κοντά μας κι αυτό παρέχει καλές δυνατότητες συμπράξεων και αμοιβαίων ωφελειών.

 

Έκθεση του Σπύρου Λύτρα

Έκθεση του Σπύρου Λύτρα:

«Η μαγεία της μνήμης»

Στην αίθουσα τέχνης «ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΡΤΕΡΗΣ», (Ηροδότου 5, Κολωνάκι) την Παρασκευή 5 Μαΐου και ώρα 8 μ.μ. ο Σπύρος Λύτρας παρουσιάζει τη νέα του ατομική έκθεση με τίτλο «Η Μαγεία της Μνήμης».

Ο καλλιτέχνης παρουσιάζει μια δουλειά γεμάτη βιωματικές εικόνες. Το ταξίδι που μπορεί να είναι συνάμα σημείο αντάμωσης αλλά και χωρισμού, τα κατευόδια, οι άνθρωποι, η θάλασσα έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την έκθεση που είναι εμπνευσμένη από μνήμες και εικόνες του χθες και του σήμερα. 

Ο Τάκης Μαυρωτάς σημειώνει:

«Η Θεά Μνημοσύνη, κόρη του Ουρανού και της Γαίας, σύμφωνα με το μύθο ήταν η προσωποποίηση της μνήμης. Ο Δίας της εμφανίστηκε ως βοσκός και συνευρέθηκε μαζί της εννέα νύχτες στα Πιέρια Όρη, με αποτέλεσμα τη γέννηση των εννέα Μουσών, των προστάτιδων των τεχνών. Ο Σπύρος Λύτρας μού παρουσίασε στο ατελιέ του στην Αθήνα, πριν λίγους μήνες, τη νέα του ζωγραφική δουλειά, ένα γοητευτικό ταξίδι μνήμης, λέγοντάς μου ότι «Δανείζομαι εικόνες από την καθημερινότητα και πλάθω ιστορίες με τα χρώματα στον καμβά, γιατί κάθε μου έργο επιθυμώ να αντανακλά μνήμες και συναισθήματα».

Σε αυτό το φωτεινό ισόγειο, βυθισμένο σε μια γειτονιά πολύκοσμη και πολύβουη, με εκατοντάδες μετανάστες, άλλους από την Ασία και άλλους από την Αφρική, που δίνουν μια πολύχρωμη αίσθηση στο κέντρο της πόλης, περάσαμε ώρες πολλές, καθώς μου έδειχνε δεκάδες σχέδια και πίνακές του. Ο χρόνος για τον Λύτρα είναι, κάθε στιγμή, παρελθόν-παρόν-μέλλον, καθώς μένει αντιμέτωπος με το φως και το σκοτάδι, τις σκέψεις και τις εμπειρίες του. Έτσι, συνειδητά επιλέγει αυτή τη λαβυρινθώδη πόλη ως καταφύγιο της καλλιτεχνικής του δράσης, αν και έχει άλλες δυνατότητες, αφού είναι γεννημένος στην παραλία της Ιτέας, με το πατρικό του σπίτι να βρέχεται από τη θάλασσα του Κορινθιακού, προσφέροντάς του την ευκαιρία το βλέμμα του να χάνεται άλλοτε στα νερά του Κόλπου και άλλοτε στα βουνά της Γκιώνας και του Παρνασσού. Εκεί, όπου από μικρός επισκεπτόταν τους γειτονικούς Δελφούς, τον ομφαλό της Γης, που αναντίρρητα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην αισθητική του καλλιέργεια και αποτέλεσε πηγή των πλαστικών του αναζητήσεων. Εκεί διδάχτηκε την αυτογνωσία, τη μεγαλύτερη γνώση του ανθρώπου και μυήθηκε στο μέτρο της κλασικής τέχνης.

Ο Λύτρας μεγάλωσε σε μια παραδοσιακή οικογένεια, χωρίς να έχει άμεση σχέση με την τέχνη. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε ο θείος του, Κώστας Νίτσος, που τον προέτρεψε, αν και τότε ήταν δεκαέξι ετών, να συναντηθεί με τον Παναγιώτη Τέτση και το Δημήτρη Μυταρά, για να αποφανθούν εάν έχει τη δυνατότητα να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Με προίκα τις παραινέσεις και τα ενθαρρυντικά τους λόγια, αργότερα φοίτησε στην ΑΣΚΤ Θεσσαλονίκης, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του με Άριστα. 

Ο Λύτρας, από το 2000 έως σήμερα, συνοπτικά αρθρώνει τη ζωγραφική του άποψη, με ποιητική και στοχαστική διάθεση, προσπερνώντας την απλή περιγραφή, τη διήγηση και την εικονογράφηση, για να φτάσει στη δική του αλήθεια. Αδιάλειπτα προσεγγίζει το χρήσιμο και το αναγκαίο, το αόριστο και το άγνωστο, βαδίζοντας από ανακάλυψη σε ανακάλυψη, άλλοτε βιωματική και άλλοτε συναισθηματική. Η γυναικεία μορφή είναι η μούσα των μεταπλαστικών του αναζητήσεων και αυτή συναντούμε σε πολλούς του πίνακες, όπως το εντυπωσιακό τρίπτυχο με τίτλο Κατευόδιο, 2017 ή στα περίφημα Τανγκό, 2015-2017, με τις τρυφερές σκηνές που ανακαλούν ένα αίσθημα ευφορίας. Ταυτόχρονα, εμφορούνται από ένα κοινό μυστικό της συνεννόησης των καρδιών, του πάθους του έρωτα ή της απελπισίας. Έτσι, ο έρωτας των δύο ανθρώπων και η μυστηριακή βουή της θάλασσας γίνονται τα μέσα αναμέτρησής του με το σχέδιο και το χρώμα, τη φόρμα και την περιπέτεια της μορφής.

Η τέχνη, εξάλλου, σε ένα μεγάλο βαθμό, λεπταίνει την ευαισθησία του κόσμου. Η ζωγραφική του είναι πλασμένη από τη μνήμη και τη λήθη, τη νοσταλγία και την πρόβλεψη. Στόχος του ήταν και παραμένει η αποκάλυψη της ομορφιάς και της ουσιαστικής αξίας της ζωής. Ο έρωτας και ο θάνατος, το παιχνίδι ανάμεσα στις θνητές και τις αθάνατες επιθυμίες ορίζουν τον κόσμο των οραματικών του μεταπλάσεων. Ζωγραφίζει πάντα με γρήγορες αλλά ελεγχόμενες χειρονομίες, με εξπρεσιονιστική διάθεση, όπως ο ίδιος τονίζει, χωρίς να παραβιάζει τα όρια της ορατής πραγματικότητας για να προσεγγίσει το άλογο ή τις βίαιες παραμορφώσεις. Η ζωγραφική του ακολουθεί μια κυκλική πορεία, έναν ατέρμονο διάλογο ανάμεσα στο χθες και το σήμερα. Τρυφερός και εξομολογητικός, με το χρωστήρα του εκφράζει τις εμπειρίες και τις αισθήσεις της ζωής του. Δουλεύει ακούραστα με το κάρβουνο και τα ακρυλικά χρώματα, δίνοντας προτεραιότητα στην οξύτητα του σχεδίου και, κατ’ επέκταση, στην ένταση της αίσθησης του κάρβουνου. Βέβαια, το σχέδιο αποτελεί την ψυχή της δουλειάς του και κάθε του έργο βασίζεται σε αυτό…».

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Δελφών.
Διάρκεια έκθεσης: 5 Μαΐου έως 3 Ιουνίου 2017

Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή: 11:00 – 20:00
Τετάρτη – Σάββατο: 11:00 – 14:30
Κυριακή – Δευτέρα: Κλειστά

Είσοδος Ελεύθερη 

πηγή: www.ert.gr/ekthesi-tou-spyrou-lytra-i-magia-tis-mnimis/