Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρωτάρχισαν το 776 π.Χ. στην Ολυμπία της Ήλιδας, με τη συμμετοχή αθλητών απ’ όλο τον ελληνικό κόσμο της αρχαιότητας. Κατά τη διάρκεια των Αγώνων κηρυσσόταν εκεχειρία και οι πολεμικές επιχειρήσεις διακόπτονταν. Κατείχαν τόσο σημαντική θέση στη ζωή των Ελλήνων, ώστε το μεταξύ τους διάστημα, η Ολυμπιάδα, χρησιμοποιήθηκε ως βάση του χρονολογικού συστήματός τους. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πέρασαν από διάφορες φάσεις ακμής και παρακμής, έως ότου καταργήθηκαν από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοδόσιο το Μέγα το 393 μ.Χ. ως ειδωλολατρικοί. 1503 χρόνια αργότερα αναβίωσαν, χάρις στις ενέργειες δύο ανθρώπων, του Γάλλου βαρόνου Πιέρ ντε Κουμπερτέν [Pierre de Coubertin] (1863-1937) και του έλληνα λόγιου και επιχειρηματία Δημητρίου Βικέλα (1835-1908). 

Δημήτριος Βικέλας

βαρόνος πιέρ ντε Κουμπερτέν

Το αρχαιολογικό ενδιαφέρον των Γάλλων αρχικά και των Γερμανών μετέπειτα για τους θησαυρούς της Αρχαίας Ολυμπίας, σε συνδυασμό με την ανάγκη των λαών για παγκόσμια άμιλλα και ει­ρήνη, αναθέρμαναν τον 19ο αιώνα την ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπια­κών Αγώνων. Το 1834 και το 1836, σουηδοί φίλαθλοι, εμπνεόμενοι από την αρχαία Ελλάδα, οργάνωσαν Ολυμπιακούς Αγώνες στην πόλη Χέλσινμποργκ [Helsingborg].

William Brookes

Τον Οκτώβριο του 1850 ο βρετανός χειρουργός Ουίλιαμ Μπρούκς [William Penny  Brookes]  διοργάνωσε τους ετήσιους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Γουένλοκ [Wenlock] της κομητείας του Σρόπσαϊρ [Shropshire], με αγωνίσματα δρόμων, αρχαίο πένταθλο, ιππασία, κρίκετ κ.ά. Μεταξύ του Brookes και της Ελλάδας υπήρξε στενός δεσμός, καθώς ο τότε βασιλιάς Γεώργιος Α΄  έστειλε στον Ουίλιαμ Μπρούκς [William Brookes]  ένα ασημένιο έπαθλο κι αυτός με τη σειρά του προσέφερε ειδικό έπαθλο σε έλληνα αθλητή που διακρίθηκε στο δρόμο, κατά την Α’ Ζάππεια Ολυμπιάδα του 1859.

Το 1833 ο ποιητής Παναγιώτης Σούτσος αναφέρεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες και δύο χρόνια αργότερα παροτρύνει τις ελληνικές κυβερνήσεις να αναβιώσουν τα αρχαία Ολύμπια. Το 1838 γίνεται η πρώτη προσπάθεια τέλεσης Ολυμπιακών Αγώνων από τον γειτονικό στην Ολυμπία Δήμο Λετρίνων (σημερινός Πύργος Ηλείας) από μία ομάδα φωτισμένων αρχαιολατρών.

Ευαγγέλης Ζάππας

Το 1859, ο Ηπειρώτης εθνικός ευεργέτης Ευαγγέλης Ζάππας  αναλαμβάνει με δικές του δαπάνες την ανα­βίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Στις 18 Οκτωβρίου, με την παρουσία της βασιλικής οικογένειας, γίνεται η έναρξη των Α' Ολυμπίων. Ο διε­θνής Τύπος χαιρέτισε την πρωτοβουλία, αλλά οι ελληνικές εφη­μερίδες τη σχολίασαν αρνητικά, λόγω της απειρίας των διοργα­νωτών, αλλά και της απόφασής τους να μην διεξαχθούν οι Αγώ­νες στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Η πλατεία Λουδοβίκου (σημερινή πλατεία Εθνικής Αντίστασης, γνωστότερη ως Πλατεία Κοτζιά) δεν μπόρεσε να καλύψει τις ανάγκες μιας τέτοιας διοργάνωσης. Παρά την αποτυχία των Αγώνων, η προσπάθεια δεν πήγε χαμένη. Διεξήχθησαν ακόμη τρεις Ζάππειες Ολυμπιάδες ή «Ολύμπια» (1870, 1875, 1889), που ενίσχυσαν σημαντικά το αίτημα για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η ιδέα για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων κέρδιζε ολοένα και περισσότε­ρο έδαφος στην Ευρώπη. Την 25η Νοεμβρίου 1892 ο 29χρονος τότε βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν [baron Pierre de Coubertin], μιλώντας στη Σορβόννη [Sorbonne] κατά τη διάρκεια του συ­νεδρίου της Ένωσης Αθλητικών Σωματείων της Γαλλίας, πρότεινε την ανασύσταση του θεσμού, σε διεθνές επίπεδο, αλλά συνάντησε γενική αδιαφορία.

Ο Κουμπερτέν [Coubertin] δεν απογοητεύτηκε. Δύο χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 1894, έθεσε εκ νέου την πρότασή του στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο, που διοργάνωσε ο ίδιος στη Σορβόννη [Sorbonne]. Την Ελλάδα εκ­προσώπησε ο λόγιος Δημήτριος Βικέλας, ο οποίος αποδέχτηκε τη σχετική πρόταση του ιδρυτή του Πανελλήνιου Γυ­μναστικού Συλλόγου, Ιωάννη Φωκιανού.

Η συμβολή του Δημητρίου Βικέλα υπήρξε καθοριστική, ενεργώντας αυτοβούλως και χωρίς να έχει την εξουσιοδότηση του Πανελληνίου και της κυβέρνησης για να χειριστεί ένα τόσο σοβαρό θέμα.

Η αρχική σκέψη του βαρόνου ντε Κουμπερτέν [βaron de Coubertin] ήταν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες να γίνουν το 1900 στο Παρίσι [Paris], αλλά ο εμπνευσμένος λόγος του Βικέλα ανέτρεψε την κατάσταση. Ο Βικέλας δεν απέκρυψε από τους συνέδρους ότι δεν είχε εξουσιοδότηση για την πρόταση που έκανε να γίνουν στην Αθήνα οι αγώνες του 1896. Διευκρίνισε μάλιστα ότι:

Η αφίσα του 1896

"...στην Αθήνα, ασφαλώς δε θα έχουμε τη δυνατότητα να οργανώσουμε μεγαλοπρεπείς γιορτές, αλλά τις πολλές ελλείψεις μας θα αναπληρώσει η εγκαρδιότητα της υποδοχής μας. Δεν θα προσφέρουμε στους επισκέπτες μας διασκεδάσεις άξιες προς την περίσταση, αλλά έχουμε να δείξουμε τα µνηµεία και τα ερείπια της αρχαιότητος και να τους οδηγήσουμε στους τόπους όπου τελούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τους αγώνες τους". 
Η τολμηρή πρωτοβουλία του και ο εμπνευσμένος του λόγος συνεπήρε τους συνέδρους, οι οποίοι στις 23 Ιουνίου ψήφισαν ομόφωνα την ανασύσταση του αρχαίου θεσμού, εκφράζοντας την ευχή για τον εορτασμό στην Αθήνα των πρώτων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων το 1896. Ο Δημήτριος Βικέλας εξελέγη το 1894 πρώτος πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Παρέμεινε στη θέση αυτή έως το 1896, οπότε τον διαδέχθηκε ο βαρόνος Ντε Κουμπερτέν [baron de Coubertin].

Τα μέλη της πρώτης Δ.Ο.Ε. 

Ο Ολυμπιακός Ύμνος, είναι μια μουσική σύνθεση που συντέθηκε για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896 από τον Σπύρο Σαμαρά, σε ποίηση του Κωστή Παλαμά.

ο Ολυμπιακός Υμνος

Κατά τις επόμενες Ολυμπιάδες, η εκάστοτε διοργανώτρια χώρα ανέθετε σε διάφορους συνθέτες τη σύνθεση ενός ξεχωριστού ύμνου. Το 1958 όμως ο ύμνος των Σαμαρά / Παλαμά επελέγη από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ως ο επίσημος ύμνος του Ολυμπιακού Κινήματος.

Από την Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960 ανακρούεται στις τελετές έναρξης και λήξης κάθε Ολυμπιάδας, συνήθως μεταγλωττισμένος στη γλώσσα της διοργανώτριας χώρας. Η αρχική παρτιτούρα βρίσκεται στην έδρα της ΔΟΕ στη Λωζάνη [Lausanne] 

Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, αγνέ πατέρα

του ωραίου, του μεγάλου και τ' αληθινού

Κατέβα, φανερώσου κι άστραψε εδώ πέρα

στη δόξα της δικής σου γης και τ' ουρανού

Στο δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάρι

Στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή

Και με το αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι

και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορμί

και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορμί

Κάμποι, βουνά και θάλασσες φέγγουνε μαζί σου

σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός

Και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου

Και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου

Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, κάθε λαός, κάθε λαός

Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, κάθε λαός

Η Ολυμπιακή φλόγα, το σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων, που αποτελεί το συνδετικό στοιχείο των παλαιών και των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, σύμφωνα με τον αναβιωτή τους, Πιερ ντε Κουμπερτέν [Pierre de Coubertin].

η αφή της φλόγας

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας η φλόγα αναβόταν από τις ακτίνες του ήλιου με τη βοήθεια ενός κοίλου κατόπτρου και παρέμενε καθ’ όλη τη διάρκεια των αγώνων στο Πρυτανείο της Ολυμπίας, σ’ ένα βωμό αφιερωμένο στη θεά Εστία. Για τους αρχαίους Έλληνες, η φωτιά αποτελούσε το γενεσιουργό στοιχείο του κόσμου και του πολιτισμού.

Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες η φλόγα πρωτοεμφανίστηκε στο Άμστερνταμ το 1928. Ανάφτηκε επί τόπου και σηματοδότησε την έναρξη των αγώνων στις 28 Ιουλίου. Η ίδια διαδικασία επαναλήφθηκε και στους  Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες [Los Angeles] το 1932.

η αφίσα των αγώνων το 1936

Η ιδέα της αφής της φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία, καθώς και η λαμπαδηδρομία που ακολουθεί για τη μεταφορά της στον τόπο τέλεσης των αγώνων, ήταν του γερμανού αθλητικού παράγοντα Καρλ Ντιμ [Carl Diem](1882-1962), που υπηρέτησε το ναζιστικό καθεστώς, και υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου το 1936.

Στις 20 Ιουλίου 1936 έγινε η πρώτη αφή της Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία. 3.331 λαμπαδηδρόμοι τη μετέφεραν στο Βερολίνο, όπου άναψε στον βωμό του Ολυμπιακού Σταδίου την 1^η Αυγούστου κι έσβησε με τη λήξη τους στις 16 Αυγούστου.

Έκτοτε, η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται σε κάθε ολυμπιακή χρονιά μέχρι σήμερα. 

 

 πηγές: www.sansimera.gr

               www.sair.gr